Drzewa małych przestrzeni (cz. II). Odmiany o koronach kolumnowych

Autor: dr Małgorzata Frazik-Adamczyk

W pierwszej części tego cyklu („Szkółkarstwo” 2/2004) Autorka przedstawiła ogólne wymagania stawiane drzewom przeznaczonym do sadzenia na małych przestrzeniach — wzdłuż wąskich ulic oraz w ogrodach. Szczegółowo opisała również najbardziej przydatne do tego celu odmiany drzew o koronach kulistych — red.

Buk pospolity (Fagus sylvatica)
Drzewa tego gatunku mają duże wymagania glebowe i klimatyczne. Najkorzystniejsze są dla nich gleby żyzne, gliniasto-piaszczyste, umiarkowanie i stale wilgotne, wapienne (buki są jednak dość tolerancyjne wobec odczynu gleby). Źle rosną na piaskach i glebach bardzo ciężkich. Nie znoszą gleby zbitej, zadeptanej czy wyłożonej płytami, a także wykopów i zmian poziomu lustra wody w obrębie systemu korzeniowego. Najlepiej czują się w miejscach o wysokiej wilgotności powietrza, na stanowiskach ciepłych, osłoniętych od mroźnych, kontynentalnych wiatrów. Młode liście mogą być uszkadzane przez późnowiosenne przymrozki. Buki są wrażliwe na zasolenie gleby, średnio wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza amoniakiem (NH3), fluorem (F2) lub jego związkami (HF), względnie odporne na zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki (SO2).

Dawyck’ — drzewo tworzy kilka równie silnych głównych pędów przewodnich, wzniesionych do góry (wysokość — 10–20 m). Boczne gałązki tworzą koronę o średnicy do 3 m. Roczny przyrost na wysokość — 40 cm, na szerokość — 5 cm. Liś­cie rozwijają się wcześnie na wiosnę, jesienią zmieniają barwę na żółtobrązową. Odmiana o bardzo silnym systemie korzeniowym.

Dawyck Gold’ — jak 'Dawyck’, ale liście na wiosnę są intensywnie żółte, potem żółtozielone (fot. 1). Na stanowiskach zbyt suchych brzegi blaszek liściowych mają tendencję do zasychania. Wymaga stanowisk półcienistych.

Fagus sylvatica 'Dawyck Gold'
Fot. 1. Fagus sylvatica 'Dawyck Gold’

Dawyck Purple’ — jak 'Dawyck ’, ale liście purpurowe (fot. 2). Wymaga stanowisk słonecznych.

Fagus sylvatica 'Dawyck Purple'
Fot. 2. Fagus sylvatica 'Dawyck Purple’

Dąb szypułkowy (Quercus robur)
Drzewa tego gatunku wymagają gleb żyznych, próchnicznych, głębokich, gliniasto-piaszczystych, dostatecznie wilgotnych, ale przepuszczalnych. Najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych. Dąb szypułkowy jest dość tolerancyjny wobec zasolenia gleby, względnie odporny na zanieczyszczenie powietrza SO2, NH3 i O3, średnio odporny na zanieczyszczenie F2 lub HF i peroksyacetyloazotanem (PAN).

Fastigiata’ — dorasta do wysokoś­ci 15–20 m. Gałęzie gęsto ułożone, wszystkie wznoszą się do góry i tworzą zwartą, wąską koronę, początkowo kolumnową, potem wrzecionową, o średnicy 3–4 m (fot. 3). Roczny przyrost na wysokość — 25 cm, na szerokość — 10 cm. Drzewo uważane za długowieczne, ale u starych okazów korony się rozluźniają. Egzemplarze uzyskane z siewu mają różny pokrój. Jesienią liście przebarwiają się nieznacznie na żółtobrązowo. System korzeniowy jest głęboki, palowy. Odmiana bywa porażana przez mączniaka prawdziwego (Microsphaera alphitoidesPhylalctinia robori).

Quercus robur 'Fastigiata'
Fot. 3. Quercus robur 'Fastigiata’

Fastigiata Koster’ — pochodzi od odmiany 'Fastigiata’, osiąga wysokość 15–18 m i średnicę 3 m. Uważana jest za odporną na mączniaka prawdziwego.

Głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna)
’Stricta’
Dorasta do wysokości 6 m. Tworzy gęstą kolumnową koronę o wzniesionych gałęziach, która z czasem poszerza się osiągając średnicę 3 m. Jesienią liście zmieniają barwę na żółtą.
W maju odmiana ta obficie kwitnie na biało, ciemnoczerwone owoce pojawiają się we wrześniu i długo utrzymują się na roślinach (są chętnie zjadane przez wiele gatunków ptaków). System korzeniowy tego głogu jest głęboki. Drzewa mają małe wymagania wobec gleby, rosną nawet na glebach piaszczystych, ubogich w azot, od lekko kwaśnych do wapiennych. Można je sadzić w słońcu i w półcieniu. Głóg jednoszyjkowy jest bardzo odporny na mróz, wiatr oraz suszę w lecie, ale wrażliwy na zasolenie gleby, względnie odporny na zanieczyszczenie powietrza SO2. Wykazuje niezwykłe zdolności regeneracyjne po cięciu. Jest wrażliwy na parcha oraz bywa atakowany przez gąsienice (m.in. niestrzępa głogowca) oraz mszyce.

Grab pospolity (Carpinus betulus)
Graby wymagają gleb żyznych, głębokich, glinias­to-piaszczystych, umiarkowanie suchych do wilgotnych. Są bardzo tolerancyjne wobec pH. Znoszą silne ocienienie, wiatr oraz letnie upały. Są średnio wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza SO2, F2 i HF, wrażliwe na NH3 oraz zasolenie gleby. Wykazują dużą odporność na choroby i szkodniki.

Fastigiata’ — drzewo wysokości 9–15 m, o wyraźnym pniu i wzniesionych do góry, gęsto ułożonych gałęziach (fot. 4). Te ostatnie tworzą symetryczną, początkowo wrzecionowatą, potem stożkową koronę o średnicy 4–5 m. Roczny przyrost na wysokość — 30 cm, na szerokość — 10 cm. Liście jesienią przebarwiają się na żółto.

Carpinus betulus 'Fastigiata'
Fot. 4. Carpinus betulus 'Fastigiata’

'Frans Fontaine’ — drzewo podobne do odmiany 'Fastigiata’, ale o węższej koronie (średnica 1,5–3 m).

Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia)
Fastigiata
Drzewo osiąga wysokość do 8 m i szerokość 1–1,5 m. Ma wyraźny pień i wzniesione do góry gałęzie (fot. 5). Rośnie powoli — roczny przyrost na wysokość — 20 cm, na szerokość — 5 cm. Ciemnozielone liście przebarwiają się jesienią na żółto. Białe kwiaty, zebrane w okazałe, płaskie kwiatostany, ukazują się pod koniec maja. Czerwone owoce zdobią roślinę od września do zimy, są chętnie zjadane przez ptaki. Obradzają już młode okazy. System korzeniowy jest bardzo gęsty i głęboki. Jest to drzewo o dużej tolerancji wobec typu i odczynu gleby. Najlepsze warunki rozwoju znajduje jednak na glebach próchnicznych, wilgotnych, ale przepuszczalnych, lekko kwaśnych. Nie znosi długotrwałych okresów suszy lub okresowego zalania systemu korzeniowego. Nadaje się na stanowiska słoneczne lub półcieniste. Jarząb pospolity jest bardzo odporny na wiatr oraz mróz. W terenach otwartych jest jednak chętnie obgryzany przez zwierzynę płową. Gatunek wrażliwy na zanieczyszczenie powietrza O3, średnio wrażliwy na zanieczyszczenie powietrza SO2, względnie odporny na zanieczyszczenie F2 lub HF.

Sorbus aucuparia 'Fastigiata'
Fot. 5. Sorbus aucuparia 'Fastigiata’

Jarząb turyngski (Sorbus x thuringiaca)
Fastigiata’
Drzewa dorastają do wysokości 5–7 m. Gałęzie wzniesione do góry, początkowo tworzą koronę kolumnową o średnicy 2–3 m, u okazów starszych nieco szerszą (rys. 1). Rocznie przyrasta na wysokość 25 cm, na szerokość — 10 cm. Ciemnozielone liście przebarwiają się jesienią na żółto. Kwitnie w maju (kwiaty białe). Dekoracyjne czerwone owoce pozostają na drzewach do zimy. System korzeniowy jest głęboki. Jarząb turyngski najlepiej rośnie na glebach wilgotnych, przepuszczalnych, lekko kwaśnych do alkalicznych. Jest odporny na mróz.

Sorbus x thuringiaca 'Fastigiata'
Rys. 1. Sorbus x thuringiaca 'Fastigiata’

Klon cukrowy (Acer saccharum) 'Newton Sentry’

Drzewa osiągają wysokość do 9 m i szerokość do 0,8 m. Mają kilka gałęzi przewodnich z krótkimi bocznymi gałązkami. Liście, podobne do tych u klonu pospolitego, jesienią zmieniają barwę na żółtopomarańczową. Jest to drzewo o charakterze kolekcjonerskim. Dobrze rośnie na glebach wilgotnych, ale przepuszczalnych, jest tolerancyjne wobec odczynu gleby. Nie lubi powierzchni utwardzonych, gdyż ma płytki system korzeniowy. Klon ten jest wrażliwy na zasolenie gleby. Może być sadzony na stanowiskach słonecznych oraz zacienionych. Jest w pełni odporny na mróz, na zanieczyszczenie powietrza SO2 oraz związkami oksydacyjnymi (O3, PAN).

Klon czerwony (Acer rubrum) 'Scanlon’
Drzewo dorasta do wysokości 10–12 m i ma wyraźny pojedynczy pień. Korona jest gęsta, wąs­ka, o średnicy 3–4 m (rys. 2). Ciemnozielone, błyszczące liście przebarwiają się jesienią na pomarańczowo i czerwono. Ciemnoczerwone kwiaty rozwijają się bardzo wcześnie — na początku kwietnia. Klon ten ma gęsty i szeroki system korzeniowy, a zarazem szczególne wymagania glebowe. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, wilgotnych, o odczynie kwaśnym do obojętnego. Nie znosi gleb ciężkich, gliniastych, zbitych oraz wapiennych. Na glebach wapiennych i suchych, oprócz słabego wzrostu, nie przebarwia liści jesienią. Wymaga stanowisk słonecznych. Jest wrażliwy na zasolenie gleby, upał i wiatr, natomiast jest w pełni odporny na mróz (do –31oC) oraz względnie odporny na zanieczyszczenie powietrza SO2.

Acer rubrum 'Scanlon'
Rys. 2. Acer rubrum 'Scanlon’

Klon Freemana (Acer x freemanii)
A r m s t r o n g’
Jest to mieszaniec klonu czerwonego (A. rubrum) i srebrzystego (A. saccharinum), znany dawniej pod nazwą A. rubrum 'Armstrong’. Drzewa dorastają do wysokości 13,5 m. Początkowo tworzą korony kolumnowe, potem nieco szersze (rys. 3), o średnicy do 4,5 m.
Liście podobne są do tych u klonu srebrzystego, jesienią zmieniają barwę na żółtoczerwoną. Rośliny mają gęsty system korzeniowy, wymagają gleb zasobnych, wilgotnych do mokrych, od kwaśnych do obojętnych. Nie znoszą gleb zbitych i o wysokim pH. Odmiana 'Armstrong’ jest wrażliwa na zasolenie gleby. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, ale cierpi od suszy, upałów oraz silnego wiatru. Jest w pełni odporna na mróz.

Acer x freemanii 'Armstrong'
Rys. 3. Acer x freemanii 'Armstrong’

Klon pospolity (Acer platanoides)
Wszystkie odmiany tego gatunku wymagają stanowisk słonecznych. Pozostałe wymagania, jak u klonu pospolitego 'Globosum’ (czytaj „Szkółkarstwo” 2/2004).

Columnare’ — drzewo o koronie początkowo jajowatej, potem wąskokolumnowej (osiąga średnicę 2–4 m), z wyraźnym wierzchołkiem i gałęziami wzniesionymi do góry. Dorasta do wysokości 10 m. Rośnie powoli: rocznie na wysokość — 30 cm, na szerokość — 15 cm. Liście jesienią przebarwiają się na żółto.

Crimson Sentry’ — pochodzi od odmiany 'Crimson King’. Drzewo ma koronę początkowo kolumnową, w wieku dojrzałym — w zarysie owalną, o średnicy 4,5 m. Gałęzie wzniesione są do góry. Bez podkrzesywania pnia tworzy gałęzie nisko i można z niego tworzyć gęste ściany. Liście są nieco mniejsze niż u odmiany 'Crimson King’, na wiosnę purpurowe, w lecie i jesienią — bordowe. (patrz „Szk.” 3/04)

Erectum’ — jest najwęższą odmianą klonu pospolitego, o pokroju niemal kolumnowym, z prostymi bokami. Drzewa osiągają wysokość 12 m, przy średnicy 3 m. Jesienią liście przebarwiają się na żółto.

Magnolia 'Galaxy’
Mieszaniec pomiędzy Magnolia liliiflora 'Nigra’ i Magnolia sprengeri 'Diva’. Drzewa mają pokrój kolumnowy, osiągają wysokość 5–6 m i średnicę 2 m. Kwiaty o średnicy 25 cm są na zewnątrz purpurowoczerwone, wewnątrz nieco jaśniejsze, pachnące. Magnolia ta wymaga gleby żyznej, dostatecznie wilgotnej, ale przepuszczalnej, o odczynie lekko kwaśnym (pH 5–6). Źle rośnie na glebach bardzo zwięzłych lub piaszczystych oraz zasadowych, na których często pojawiają się na roślinach wyraźne objawy chlorozy. Należy dla tej odmiany wybierać stanowiska słoneczne, ciepłe, osłonięte od wiatrów. Wymaga okrycia na zimę, zarówno systemu korzeniowego, jak i korony. Korzenie są często obgryzane przez norniki.

Sosna pospolita (Pinus sylvestris)
'Fastigiata’
Drzewa mają pokrój wąskokolumnowy (fot. 6), dorastają do wysokości 8–10 (15) m, przy średnicy korony 1,2 m. Rocznie przyrastają na wysokość o około 20 cm, na szerokość — 5 cm. Grube, sztywne gałęzie wzniesione są ku górze. Szarozielone igły zebrane są po dwie. Drzewa obficie tworzą szyszki. Sosna ta jest mało wymagająca w stosunku do gleby — może rosnąć na glebach suchych, piaszczystych, jałowych, jak i wilgotnych, od zasadowych po kwaśne. Wymaga stanowisk słonecznych i nie toleruje zanieczyszczenia powietrza oraz zasolenia gleby.

Pinus sylvestris 'Fastigiata'
Fot. 6. Pinus sylvestris 'Fastigiata’

Świdośliwa olcholistna (Amelanchier alnifolia) 'Obelisk’
Drzewo dorasta do wysokości 3–5 m. Tworzy wiele równoległych, wyprostowanych pni i bardzo wąs­ką, kolumnową koronę. Liście są podobne do liści olchy, wczesną wiosną brązowawe, jesienią — atrakcyjnie przebarwiają się na żółtawoczerwono. Kwitnie obficie, ale krótko (w końcu kwietnia). Kwiaty są białe. Zawiązuje purpurowoczarne owoce, chętnie zjadane przez ptaki. System korzeniowy jest płytki, gęsty. Jest to odmiana o znaczeniu kolekcyjnym. Najlepiej rośnie na glebach przewiewnych, umiarkowanie wilgotnych, wapiennych, zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i częś-ciowo ocienionych. Jest w pełni odporna na mróz.

Topola czarna (Populus nigra) 'Italica’
Odmiana ta jest klonem męskim. Drzewa osiągają wysokość do 25 m. Mają wzniesione do góry, gęste gałązki, tworzące kolumnową koronę o średnicy 3–5 m (fot. 7).
Topola ta rocznie przyrasta na wysokość o około 70 cm, na szerokość — 10 cm. System korzeniowy jest płytki, gęsty i często może niszczyć płyty chodnikowe lub asfalt. Drzewa najlepiej rosną na glebach żyz­nych, wilgotnych, wapiennych, na stanowiskach słonecznych, ciepłych. Bywają uszkadzane przez silne mrozy, często są też porażane przez raka pędów (Cytospora chrysosperma). Gatunek krótkowieczny.

Populus nigra 'Italica'
Fot. 7. Populus nigra 'Italica’

Wiśnia piłkowana (Prunus serrulata)
Amanogawa’
Małe drzewo o wysokości 4–7 m. Ma kilka równie silnych, głównych pędów przewodnich, wzniesionych do góry i boczne gałązki, które tworzą koronę o średnicy 1–2 m. Roczny przyrost na wysokość — około 30 cm, na szerokość — 5 cm. Rozwijające się liście są brązowoczerwone, potem zmieniają barwę na zieloną. Jasnoróżowe, półpełne kwiaty ukazują się obficie na początku maja (fot. 8). Wiśnia piłkowana najlepiej roś­nie na glebach zasobnych, piaszczysto-glinias­tych, wilgotnych, obojętnych do silnie zasadowych. Jest wrażliwa na zasolenie gleby. Wymaga stanowisk słonecznych, ciepłych. Nie nadaje się do najzimniejszych rejonów Polski, gdyż w surowe zimy może przemarzać. Należy ją rozmnażać przez szczepienie lub okulizację na czereśni ptasiej (P. avium).

Prunus serrulata 'Amanogawa'
Fot. 8. Prunus serrulata 'Amanogawa’

Autor: dr Małgorzata Frazik-Adamczyk

Brak postów do wyświetlenia

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.